Blockchain: Τι είναι, πώς λειτουργεί και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί

Αν γνωρίζεις λέξεις όπως Bitcoin, Ethereum, κρυπτονομίσματα κ.λπ., είναι πιθανό να σε απασχολεί το Blockchain, τι είναι και πώς λειτουργεί. Τεχνολογική επανάσταση ή «φούσκα»; Μόδα ή μελλοντικός τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας της οικονομίας; Τέτοιας φύσης είναι τα ερωτήματα που περιβάλλουν την τεχνολογία Blockchain, που θεωρητικά υπόσχεται εξαιρετικά ωφέλιμες αλλαγές.

Πριν εμβαθύνουμε, όμως, στο θέμα, ας εξηγήσουμε τι είναι το Blockchain.

Τι είναι το Blockchain – Με απλά λόγια

Πολύ γενικά, είναι ένας νέος, διαφανής, ταχύτερος και ασφαλέστερος τρόπος συναλλαγών και διακανονισμών. Το Blockchain είναι μια σειρά καταχωρήσεων που αφορούν συναλλαγές σε ένα ιδιωτικό ή δημόσιο λογιστικό κατάλογο – κατάστιχο (ledger). Οι συναλλαγές είναι καταχωρήσεις που συγκροτούν ομάδες. Κάθε νέα ομάδα συναλλαγών (block) συνδέεται με τις προηγούμενες και μαζί δημιουργούν μια αλυσίδα block, εξ ου και το blockchain.

Πώς λειτουργεί το Blockchain

Η αλυσίδα λειτουργεί ουσιαστικά ως ένα αποκεντρωμένο λογιστικό καθολικό (σύνολο συναλλαγών). Όλα τα δεδομένα συναλλαγών διακινούνται σε ένα δίκτυο υπολογιστών, όπου όλοι οι χρήστες έχουν ίση και διαφανή πρόσβαση. Η τεχνολογία blockchain, πέρα από διαφάνεια, παρέχει και ασφάλεια συναλλαγών. Ας δούμε αναλυτικά πώς.

Μέσα στο δίκτυο, οι ομάδες συναλλαγών (block) στην αλυσίδα συνδέονται με κρυπτογράφηση. Η κρυπτογράφηση λειτουργεί ως κλειδί σταθερότητας και ασφάλειας για όλο το λογιστικό σύστημα. Κάθε block χαρακτηρίζεται από το δικό του κρυπτογραφικό αποτύπωμα (hash) – ένα μοναδικό κωδικό – αλλά και από το αποτύπωμα του προηγούμενου μπλοκ. Οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα block θα σημάνει και αλλαγή του κωδικού. Αυτό ενισχύει τη διασφάλιση των δεδομένων και την ασφάλεια των συναλλαγών. 

Οι υπολογιστές που συμμετέχουν στο αποκεντρωμένο αυτό δίκτυο, “αναλαμβάνουν” μαζί την αλγοριθμική επίλυση ενός υπολογιστικού προβλήματος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, που λέγεται “Proof of work” (απόδειξη εργασίας), επικυρώνονται οι συναλλαγές που καταγράφονται στην αλυσίδα, και δημιουργούνται νέα blocks για τη συνέχιση του blockchain.

Σημαντικό στην τεχνολογία blockchain, είναι ότι στην αλυσίδα δεν υπάρχει η ανάγκη κάποιας ενδιάμεσης κεντρικής αρχής (π.χ. τράπεζα) που να δίνει έγκριση για τις διάφορες συναλλαγές. Αυτό συμβαίνει γιατί όλες οι πληροφορίες για τις συναλλαγές είναι κρυπτογραφημένες στο blockchain. Επομένως, όλα γίνονται στη βάση μιας αλγοριθμικής επιβεβαίωσης ελαχιστοποιώντας τις διαδικασίες. Μόλις είδαμε, λοιπόν, πώς λειτουργεί το Blockchain. Πάμε τώρα να εμβαθύνουμε ακόμη πιο πολύ!

Τύποι Blockchain

Αφού, λοιπόν, ξεκαθαρίσαμε τι είναι το Blockchain και πώς λειτουργεί, ας δούμε ποιοι τύποι Blockchain υπάρχουν. Ένα blockchain σε μορφή δικτύου μπορεί να είναι είτε δημόσιο είτε ιδιωτικό. Αυτό εξαρτάται από τα δικαιώματα των χρηστών που έχουν πρόσβαση σε αυτό. Εξαρτάται από το δικαίωμά τους να τροποποιήσουν τις εγγραφές (blocks) του ή να δημιουργήσουν νέα blocks. 

Συγκεκριμένα, διακρίνουμε τρία είδη:

• Δημόσια Blockchain: Χρησιμοποιούνται κυρίως για ανώνυμες συναλλαγές και λειτουργούν χωρίς κεντρική αρχή, προσφέροντας σε όλους το ελεύθερο να συμμετάσχουν στο δίκτυο και στις διαδικασίες του. Συνήθως, διακρίνονται από χαμηλότερες ταχύτητες συναλλαγών, μιας και αυτού του είδους οι αλυσίδες είναι πολύ πιο ογκώδεις λόγω της μεγάλης συμμετοχής.

• Ιδιωτικά Blockchain: Λειτουργούν μόνο με έγκριση κάποιας κεντρικής αρχής, καθώς συνήθως δημιουργούνται από ιδιωτικές εταιρείες. Τα δικαιώματα πρόσβασης και συμμετοχής στις διαδικασίες της αλυσίδας παραχωρούνται από την κεντρική αρχή σε συγκεκριμένους χρήστες, που είναι όλοι καταγεγραμμένοι και γνωστοί.

• Blockchain κοινοπραξίας: Ο συγκεκριμένος τύπος έχει πολλές ομοιότητες με το ιδιωτικό Blockchain. Η βασική διαφορά είναι το γεγονός πως τα δικαιώματα πρόσβασης και επαλήθευσης διατηρούνται από μια ομάδα οργανισμών, σε αντίθεση με τη μία και μοναδική εταιρεία που διαχειρίζεται μια ιδιωτική αλυσίδα.

Τα οφέλη της τεχνολογίας Blockchain

Η συγκεκριμένη τεχνολογία συνιστά έναν ιδιαίτερα πρωτότυπο και καινοτόμο τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των συναλλαγών. Τα πλεονεκτήματα του Blockchain είναι αρκετά και μπορούν να προσφέρουν εξαιρετικές λύσεις σε διαχρονικά προβλήματα.

Πιο συγκεκριμένα:

• Ο τρόπος διαμόρφωσης των block, με τους μοναδικούς κωδικούς hash, αποτελεί μια εξαιρετική εγγύηση ασφάλειας των συναλλαγών.
• Η ελεύθερη πρόσβαση στα blocks και στις συναλλαγές προσφέρει την πολυπόθητη διαφάνεια, ενώ η απουσία κεντρικής ελεγκτικής αρχής κάνει τις συναλλαγές ταχύτερες και οικονομικότερες (τα ενδιάμεσα μέρη αυξάνουν το συνολικό κόστος).

Οπότε, δεδομένων των εξαιρετικών πλεονεκτημάτων, ο προγραμματισμός Blockchain εφαρμογών και η εργασία στον σχετικό κλάδο θα ήταν μια πανέξυπνη ιδέα!

Εφαρμογές Blockchain

Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν το Blockchain απάτη, κυρίως μάλλον επειδή δεν κατανοούν πλήρως το πώς λειτουργεί. Ωστόσο, η τεχνολογία της αλυσίδας έχει όντως προοπτικές για ριζικά θετικές αλλαγές σε διάφορους κλάδους της οικονομίας και της κοινωνίας.

Ας δούμε, λοιπόν, μερικές από τις εφαρμογές του Blockchain.

Ψηφιακά νομίσματα

Πιο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι η σχέση ανάμεσα σε τεχνολογία blockchain και ψηφιακά νομίσματα ή κρυπτονομίσματα, μιας και η ανταλλαγή ή εξαργύρωση Bitcoin σε ευρώ είναι ήδη σχετικά διαδεδομένες εργασίες. Αν αναρωτιέσαι τι είναι το κρυπτονόμισμα, cryptocurrency ή crypto, να σου πούμε αρχικά ότι όλα αυτά περιγράφουν το ίδιο πράγμα: αποτελούν εικονικά μέσα πληρωμής που βασίζονται σε τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού και Blockchain. 

Η κρυπτογράφηση της διαδικασίας κάνει τις ψηφιακές συναλλαγές με κρυπτονομίσματα εξαιρετικά ασφαλείς, με αποτέλεσμα να υπάρχει ήδη αρκετός κόσμος που ψωνίζει έτσι, αλλά και αρκετές επιχειρήσεις που τα δέχονται πλέον ως τρόπο πληρωμής (πέρα από τις κλασικές πληρωμές με κάρτες). Μιλάμε, βέβαια, κυρίως για εταιρείες του εξωτερικού, μιας και το Blockchain στην Ελλάδα δεν είναι πολύ διαδεδομένο.

Ακόμα, οι τράπεζες μπορούν να διευκολυνθούν σε τεράστιο βαθμό από τη συγκεκριμένη τεχνολογία, μιας και θα εξοικονομήσουν πολύ χρόνο και χρήμα λόγω της ταχύτητας των διακανονισμών και της κατάργησης διαφόρων διαδικασιών.