Πώς φορολογούνται τα κρυπτονομίσματα στην Ελλάδα;

Η φορολογία κρυπτονομισμάτων (crypto taxes) στην Ελλάδα αποτελεί ένα θολό τοπίο, καθώς δεν υπάρχει ακόμη σχετική νομοθεσία που να ρυθμίζει το συγκεκριμένο ζήτημα. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει απαραίτητα πως τα εισοδήματα, και πιο συγκεκριμένα τα κέρδη από κρυπτονομίσματα δε φορολογούνται. Έτσι, στο συγκεκριμένο άρθρο θα σε βοηθήσουμε να καταλάβεις τι συμβαίνει με τη φορολογία της συγκεκριμένης μορφής χρήματος.

Πάμε, λοιπόν, να ξεκινήσουμε από τα βασικά!

Τι είναι τα κρυπτονομίσματα;

Πριν απ’ όλα, χρειάζεται να εξηγήσουμε τι είναι τα κρυπτονομίσματα. Κρυπτονόμισμα (cryptocurrency ή crypto), λοιπόν, είναι ένα ψηφιακό νόμισμα που χρησιμοποιείται είτε ως μέσο συναλλαγών είτε ως επένδυση για την αποκόμιση κέρδους.

Αυτά τα ψηφιακά νομίσματα χρησιμοποιούν την τεχνολογία Blockchain, η οποία επιτρέπει την αποκέντρωση (απουσία κεντρικής ελεγκτικής αρχής, π.χ. τράπεζας) και την κρυπτογράφηση των συναλλαγών, με την εμπιστοσύνη μεταξύ των συναλλασσόμενων πλευρών να προκύπτει μέσα από αλγοριθμική επιβεβαίωση.

Πέρα από το κρυπτονόμισμα και το Blockchain, πιθανόν έχεις ακούσει ή διαβάσει κι άλλες άγνωστες λέξεις που χρειάζονται επεξήγηση. Για παράδειγμα, ίσως αναρωτιέσαι τι είναι το Bitcoin ή το Ethereum ή τι είναι τα NFTs. 

Το Bitcoin και το Ethereum είναι απλά δύο διαφορετικά είδη κρυπτονομισμάτων. Υπάρχουν και άλλα όπως: Dogecoin, Tether, BNB κ.λπ.

Από την άλλη, τα NFTs (Non-fungible tokens) δεν είναι νομίσματα, αλλά ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία που μπορεί να αντιπροσωπεύουν πραγματικά αντικείμενα (π.χ. ένα έργο τέχνης ή ένα τραγούδι).

Βασικές κατηγορίες εισοδήματος από κρυπτονομίσματα

Πριν αναφερθούμε στη φορολογία, ας δούμε τις κατηγορίες εισοδημάτων που μπορείς να έχεις, εφόσον ασχολείσαι με κρυπτονομίσματα στην Ελλάδα.

Πιο συγκεκριμένα, οι κύριες κατηγορίες εισοδήματος από κρυπτονομίσματα είναι οι εξής δύο:

• Εισόδημα από παραγωγή

Η παραγωγή ή εξόρυξη κρυπτονομισμάτων (mining) γίνεται με τη χρήση ακριβού εξοπλισμού (πανίσχυρου υπολογιστή) και θεωρητικά αντιμετωπίζεται ως επιχειρηματική δραστηριότητα.

• Εισόδημα από υπεραξία

Αυτό προκύπτει από την αγορά και την πώληση κρυπτονομισμάτων. Τα τυχόν κέρδη που έχεις προκύπτουν από τη διαφορά μεταξύ τιμής απόκτησης και τιμής πώλησης των ψηφιακών νομισμάτων.

Φορολογία κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα

Εάν ξέρεις πώς να αγοράζεις και πώς να εξαργυρώνεις κρυπτονομίσματα, είναι ώρα πλέον να μάθεις και πώς φορολογούνται τα έσοδα από αυτά.

Όπως είπαμε και στην αρχή του κειμένου, δεν υπάρχουν σχετικές ρητές φορολογικές διατάξεις, μιας και η ΑΑΔΕ (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων) δεν έχει ορίσει ακόμη το πώς θα φορολογούνται το Bitcoin, το Ethereum, το Dogecoin και γενικά όλα τα κρυπτονομίσματα.

Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να δηλώνεις τυχόν σχετικά έσοδα στη φορολογική σου δήλωση, αν ασχολείσαι με την αγορά των κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα.

Πάμε, λοιπόν, να δούμε τι πιθανότατα ισχύει με τη φορολογία κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα, ακόμα και αν δεν υπάρχει νομοθεσία που να προβλέπει αναλυτικά το φορολογικό καθεστώς.

Φορολογία φυσικών προσώπων

Παρά την έλλειψη νομοθετικής πρόβλεψης, τα εισοδήματα από τα κέρδη crypto θεωρούνται υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Αυτό σημαίνει, δηλαδή, διαφορά μεταξύ τιμής απόκτησης και τιμής πώλησης.

Το κρυπτονόμισμα, λοιπόν, θα λέγαμε ότι θεωρείται επενδυτικό/κερδοσκοπικό προϊόν, με τη διαδικασία αγοραπωλησίας του να μοιάζει εξαιρετικά με αυτή των πιο γνωστών μας μετοχών του παραδοσιακού χρηματιστηρίου. Η υπεραξία (το κέρδος) έχει φορολογικό συντελεστή 15%, σύμφωνα με το άρθρο 43 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.

Για να δούμε, λοιπόν, ένα σχετικό παράδειγμα, ώστε να το κατανοήσεις καλύτερα. Αν αγοράσεις Bitcoin αξίας 1.000 ευρώ και στη συνέχεια το πουλήσεις για 1.500, τότε θα βάλεις στην τσέπη σου κέρδος ίσο με 500 ευρώ. Το κέρδος (υπεραξία) από τα Bitcoin είναι 500 ευρώ και φορολογείται με 15%. Άρα, ο φόρος (crypto taxes) που θα χρειαστεί να καταβάλεις είναι 75 ευρώ, οπότε θα σου μείνουν τελικά 425.

Ας πάμε, όμως, τώρα σε πιο πρακτικά ζητήματα.

Πώς ακριβώς δηλώνονται τα έσοδα από αυτά στη φορολογία εισοδήματος; 

Το ποσό που διέθεσες για να αγοράσεις κρυπτονομίσματα θεωρείται τεκμήριο. Δηλαδή, η επένδυσή σου, τα 1.000 ευρώ του παραδείγματος, πρέπει να μπουν στη φορολογική σου δήλωση. Συγκεκριμένα, στον κωδικό 743 του πίνακα 5 «Δαπάνη που καταβλήθηκε για την αγορά επιχειρήσεων, εταιρικών μεριδίων και χρεογράφων».

Το κεφάλαιο που προέκυψε μετά την πώληση (1.500 ευρώ) θα μπει στον κωδικό 781 του πίνακα 6. Θα ενταχθεί δηλαδή στα «Χρηματικά ποσά που προέρχονται από διάθεση περιουσιακών στοιχείων και ειδικότερα ως επιστροφή κεφαλαίου». Από τη στιγμή που από τη συναλλαγή προέκυψε υπεραξία, το κέρδος (δηλαδή, τα 500 ευρώ) θα μπει στον κωδικό 865 του πίνακα 4Ε («Κέρδος από μεταβίβαση τίτλων αλλοδαπής»). Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, θα συμπληρώσει τα στοιχεία για τα έσοδα από τα κρυπτονομίσματα ο λογιστής σου. Έτσι, θα έχεις ήσυχο το κεφάλι σου και να μη σε κυνηγάει η εφορία για τα κέρδη από τα Bitcoin.

Σε διαφορετική περίπτωση, εάν επιλέξεις δηλαδή να τα αποκρύψεις και προχωρήσεις σε διαφόρων ειδών αγορές (π.χ. αυτοκίνητα, ακίνητα κ.λπ.), τότε θα έρθει η ώρα του «πόθεν έσχες» για τα περιουσιακά στοιχεία που προήλθαν από τα Bitcoin. Δηλαδή, θα πρέπει να δικαιολογήσεις πώς βρήκες αυτά τα χρήματα.